اصول کار قنات نیاز به مهندس و ریاضی دان داشت که در این زمینه می توان از اشخاصی نظیر کرجی (قرن 4ه.ق) که در علم حساب و جبر و نقشه برداری صاحب اطلاعات، کشفیات و اختراعات بوده نام برد.[1] کرجی از قنات هایی صحبت می کرد که آب آنها همیشگی است و کمی باران و برف در کاهش آنها مؤثر نیست.[2] از همین رو قنات، ناجی سرزمین هایی است که نزولات آسمانی در آنها بسیار ناکافی است.[3] بسیاری از اطلاعات دست اول مربوط به آب، از کتاب کرجی به ما رسیده که حاوی مطالب مهمی درباره زمین، چگونگی شناخت خاک، دستیابی به آب‌های زیرزمینی، گیاهان و نوع رطوبت خاک و مباحث مختلف در ابزارهای اندازه ‏گیری است.(فاضلی پور، 1380، 22-21)

[1] ‏هادی الفتی، تاریخ کشاورزی و دامپروری در ایران، همان، ص 143.

[2] ‏ابوبکر محمد بن الحسن الحاسب کرجی، استخراج آبهای پنهانی، ترجمه‌ی حسین خدیوجم، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۴۵، ص 106.

[3] ‏هانری گوبلو، قنات ها؛ فنی برای دستیابی به آب، همان، ص 38.