🔶 کارت تاریخی شماره 1
🏴 جنگ ذوقار
🔹سال: 604 میلادی (20 قبل از هجرت)
🔹بین: خسرو پرویز 🔻 قبایل بکر بن وائل
🔹پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶توضیح:
🔹قبل از هجوم مسلمانان به ایران، یک تنش جدی بین حکومت مرکزی ایران با قبایل عرب (که متحد ایران بودند) ظهور کرد و منجر به جنگ شد. این جنگ نشان دهنده علائم سست شدن هسته نظامی و سیاسی ایران بود.
🔶دلیل جنگ:
🔹کشته شدن نعمان بن منذر آخرین امیر ملوک لخمی به دست خسرو پرویز: (ملوک لخمی دست نشانده ساسانیان و مدافع منافع ایران در بین اعراب محسوب می شدند)
🔶نکته ها:
🔹خیانت قیس بن مسعود، فرمانده عربِ سپاهِ خسرو، از عوامل شکست ساسانیان بود.
🔶نتایج:
🔹 سد بین ایران و اعرابِ شبه جزیره شکسته شد.
🔹داستان شکست ایران انعکاس زیادی در تمام قبایل عربستان پیدا کرد و تأثیر زیادی در فتوحات بعدی اعراب داشت.
🔶مکان:
🔹نزدیک پایتخت لخمی ها (حیره یا کوفه امروزی)
@jangVsolh
🔶 کارت تاریخی شماره 2
🏴 جنگ ذات السلاسل(زنجیر)
🔹سال: 12ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی🔻اعراب مسلمان
🔹رهبران: پوران دخت پادشاه ایران🔻ابوبکر خلیفه مسلمانان
🔹فرماندهان: هرمز🔻خالد بن ولید
🔹پیروز: اعراب
ادامه...
🔶 دلیل جنگ:
🔹تنبیه اعرابِ عراق و هم پیمانانِ اهل رده توسط مسلمانان، ناچار منتهی شد به تصادم با لشکریان ایران
🔶 نکته ها:
🔹اولین جنگ از رشته جنگ های صدر اسلام بود.
🔹این جنگ را بایستی جنگ سرحدی دانست چون مرزبانان ایرانی می جنگیدند.
🔹دلیل نامگذاری زنجیر، بسته شدن ایرانیان با زنجیر بود که بر خلاف آنچه اعراب می پنداشتند نوعی آرایش جنگی بوده است.
🔶 نتایج:
🔹هرمز در جنگ تن به تن با خالد بن ولید کشته شد.
🔹خالد ساحل فرات را گرفت.
🔹تابوی شکست ناپذیری ایرانیان کاملاً شکسته شد و اعراب را به جد به فکر تسخیر ایران انداخت.
🔶 مکان:
🔹دژ حفیر -کویت امروزی
@jangVsolh
🔶 کارت تاریخی شماره 3
🏴 جنگ جسر (پل)
🔹 سال: 13 ه.ق
🔹 بین: اعراب مسلمان 🔻 ایران ساسانی
🔹 رهبران: عمر بن خطاب 🔻 پوران دخت
🔹 فرماندهان: ابوعبیده ثقفی 🔻 بهمن جادویه
✅ پیروز: ایران
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹برانگیختن اعراب توسط ابوعبید و تشویق آنان به جهاد و کسب غنیمت بسیار.
🔶 نکته ها:
🔹کشته شدن پرچم داران سپاه اعراب از جمله برادر ابوعبیده و بالا رفتن روحیه ایرانیان.
🔹رم کردن اسبان اعراب با دیدن فیل های سپاه ایران و کشته شدن ابوعبیده زیر پای فیل ها و جانشینی مثنی بن حارث.
🔹شکستن پل توسط اعراب برای جلوگیری از فرار سربازانِ عرب، و بازسازی دوباره آن برای فرار به مدینه.
🔶 نتایج:
🔹عدم تعقیب دشمن به دلیل شورش در مدائن بر ضد رستم فرخزاد.
🔶 مکان:
🔹بابل - کنار رود فرات
@jangVsolh
🔶 کارت تاریخی شماره 4
🏴 جنگ قادسیه
🔹سال: 14 ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی 🔻 اعراب مسلمان
🔹رهبران: یزدگرد سوم 🔻 عمر بن خطاب
🔹فرماندهان: رستم فرخزاد 🔻 سعد بن ابی وقاص
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹دعوت ایرانیان به اسلام. کسب غنایم. کشورگشایی. اصرار یزدگرد به جنگ. مذاکرات بی نتیجه قبل از جنگ
🔶 نکته ها:
🔹اعراب این جنگ را لیله الهریر نامیدند چراکه تا صبح فریاد ناله مجروحان و غریو چکاچک شمشیرها و نیزه ها دشت را پر کرده بود.
🔶 نتایج:
🔹رستم فرخزاد کشته شد.
🔹درفش کاویانی به دست اعراب افتاد.
🔹ساحل غربی فرات به دست اعراب افتاد.
🔹هدف بعدیِ سعد، مداین و شهر تیسفون بود(پایتخت).
🔹برای رسیدن به این هدف، اعراب شهرهای بصره و کوفه را بنا کردند و این دو شهر پایگاهی برای لشکرکشی های اعراب به درون ایران شد.
🔶 مکان:
🔹قادسیه - نزدیک کربلای کنونی
@jangVsolh
🔶 کارت تاریخی شماره 5
🏴 جنگ مدائن (تیسفون)
🔹سال: 16 ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی 🔻 اعراب مسلمان
🔹رهبران: یزدگرد سوم 🔻 عمر بن خطاب
🔹فرماندهان: فرخزاد 🔻 سعد بن ابی وقاص
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹سعد پس از جنگ قادسیه، دو ماه در آنجا ماند تا دستور از خلیفه عمر رسید که به مدائن برود.
🔶 نکته ها:
🔹جمله معروف «دیوان آمدند» در همین جنگ توسط نگهبانانِ تیسفون، نزدیک دروازه های پایتخت 400 ساله بانگ زده شد.
🔶 نتایج:
🔹مجموعه شهرهای مداین(7 شهر نزدیک هم در دو جانب دجله) به دست اعراب افتاد.
🔹تخت طلای خسرو و فرش بهارستان از غنایم این جنگ بود.
🔹سعد دستور داد در کهندژِ تیسفون مسجدی بسازند.
🔶 مکان:
🔹مداین
@jangVsolh
کارت تاریخی شماره 6
🏴 جنگ جلولاء
🔹سال: 16 ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی 🔻 اعراب مسلمان
🔹رهبران: یزدگرد سوم 🔻 عمر بن خطاب
🔹فرماندهان: مهران رازی 🔻 هاشم بن عتبه
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹سپاه ساسانی پس از شکستِ مداین به جلولاء گریخته بودند و اعراب اصرار به ادامه فتوحات داشتند
🔶 نکته ها:
🔹منطقه جلولاء 7 ماه در محاصره اعراب بود.
🔹شدیدترین نبرد ساسانیان با اعراب بود.
🔹ایرانیان از تاکتیکِ خندق استفاده کردند که موفقیت آمیز نبود.
🔶 نتایج:
🔹چون گزارش شکست ایرانیان به یزدگرد رسید از حلوان به ری رفت.
🔹غنایم فراوان میان لشکریان تقسیم و خمس آن نزد عمر فرستاده شد.
🔶 مکان:
🔹نزدیک خانقین (کنار مرز ایران و عراق فعلی)
@jangVsolh
کارت تاریخی شماره 7
🏴 جنگ نهاوند
🔹سال: 21 ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی 🔻 اعراب مسلمان
🔹رهبران: یزدگرد سوم 🔻 عمر بن خطاب
🔹فرماندهان: یزدگرد سوم 🔻 سعد بن ابی وقاص
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹شکست ایرانیان در جلولاء باعث تضعیف مضاعف یزدگرد شد و عربان فرصت طلب را آماده نبردی دوباره کرد. با این حال یزدگرد دست از مبارزه برنداشت و از مردم ایران یاری خواست که حلوان و تیسفون را نجات دهند و کوفه و بصره که مهمترین سنگرهای اعراب بود تسخیر کنند.
🔶 نکته ها:
🔹حیله اعراب مبنی بر انتشار خبر مرگ خلیفه مسلمین، ایرانیان را از سنگرها بیرون کشید و جنگ از حالت تدافعی به صحرایی تغییر ماهیت داد.
🔹اعراب این جنگ را فتح الفتوح نامیدند چراکه بعد از آن موفق شدند سراسر ایران را به راحتی به دست آورند.
🔶 نتایج:
🔹در سال 21 هرمزان والی خوزستان مقاومتی سخت اما بی فایده کرد.
🔹در سال 25 شورشی در ری و آذربایجان اتفاق افتاد که به ترتیب سعد بن ابی وقاص و ولید بن عقبه آن را فرو نشاندند.
🔹در سال 29 استخر در جنگی به تسخیر ابوموسی اشعری در آمد.
🔹در سال 31 یزدگرد برای تجدید قوا به مرو رفت اما ماهوی به او پشت کرد و او در نهایتِ آوارگی توسط مأموران ماهوی و یا یک آسیابان کشته شد
🔶 مکان:
🔹نهاوند
@jangVsolh
کارت تاریخی شماره 7.5
🏴 جنگ واجرود
🔹سال: 21 ه.ق
🔹بین: ایران ساسانی 🔻 اعراب مسلمان
🔹فرماندهان: موتا دیلمی، فرخان زيبندى، اسفندیار، وارازتیروتس ارمنی🔻نعیم بن مقرن (برادر نعمان بن مُقَرِّن که که در جنگ نهاوند کشته شد)
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل جنگ:
🔹خبر شکست نهاوند، موتا دیلمی را که از سرداران سپاه رستم فرخزاد در جنگ قادسیه بود سخت آشفته کرد و تصمیم گرفت با سپاه گیلان به جنگ اعراب برود.
🔹ديلم، رى و آذربايجان آخرین محور مقاومت بودند.
🔹موتا نامه ای به ری نزد فرخان زيبندى (فرماندار ری) و اسفندیار (برادرزاده رستم فرخزاد و فرماندار آذربایجان) فرستاد و از آنان دعوت کرد در جنگ با اعراب او را یاری کنند. آنها که کینه قاتلان رستم را در دل داشتند بی درنگ این درخواست را قبول کردند.
🔶 نکته ها:
🔹ابتدا نعیم به شدت هراسناک شد و طی نامه ای به خلیفه عمر تقاضای نیروی کمکی کرد و خود با سپاهش از همدان گریخت ولی بعد از تجدید قوا دوباره بازگشت.
🔶 نتایج:
🔹ساسانیان در این جنگ شکست خوردند.
🔹موتا دیلمی و وارازتیروتس ارمنی کشته شدند.
🔹پس از مرگ موتا (فرماندهی جنگ) سپاه ایران از هم گسست.
🔹فرخان زيبندى با سپاهش به ری و اسفندیار به آذربایجان بازگشتند.
🔹نعیم لشکری را به آذربایجان فرستاد و خود به ری لشکر کشید و آنجا را فتح کرد.
🔹می توان این جنگ را آخرين رویارویی ايران و اعراب دانست. از آن پس اعراب به شهرهاى ايران سرازير شده و شهرها را پس از ديگرى گشودند. (به جز دیلم که کانون مقاومت شد)
🔶 مکان:
🔹واجرود، روستایی در نزدیکی همدان (بین قزوین و همدان)
📚منابع:
فرهنگ جامع تاریخ ایران | تاریخ منتظم ناصری | شهریاران گمنام
کانال «تاریخ و دیالوگ»
⚔️ @jangVsolh 🎭
کارت تاریخی شماره 8
🏴 قیام قارن
🔹سال: 32 ه.ق
🔹طرفین: قارن 🔻 عبدالله خازم
🔹خلیفه: عثمان
🔹امیر خراسان: قیس بن هیثم
🔹حاکم خراسان: ابن عامر
✅ پیروز: اعراب
ادامه 👇
🔶 دلیل قیام:
🔹قارن قصد داشت با بیرون راندن اعراب از خراسان برای خود پادشاهی تشکیل دهد
🔹ابن عامر به حج رفته بود و مردم این فرصت را غنیمت شمردند
🔶 نکته ها:
🔹این قیام پس از مرگ یزدگرد و از تبعات آن بود.
🔹با اغراق 40هزار نفر همراهان قارن از طبس، بادغیس، هرات و قهستان بودند که اغلب کشاورزان و رعایای ناراضی بودند.
🔹ابن خازم از سپاه بصره برای سرکوب کمک گرفت.
🔹برخی مورخین اعتقاد دارند قیام قارن از پشتوانه ملی و مذهبی برخوردار نبود و سپاهیان ترک در لشکر او، گروه نامتجانس را به وجود آوردند و این مسأله یکی از مهمترین دلایل شکست قارن بود.
🔶 نتایج:
🔹اعراب با اینکه تعدادشان به مراتب کمتر از سپاه قارن بود به آنها شبیخون زدند و سپاه ایشان را در هم کوفتند.
🔹قارن کشته شد
🔹اسیر زیادی گرفته شد و به عنوان غلام و کنیز بین لشکریان تقسیم شد
🔹ابن عامر، ابن خازم را امیر خراسان کرد و او تا واقعه جنگ جمل (36 ه.ق) در این منصب ماند و بعد به بصره رفت.
🔶 مکان:
🔹خراسان
ادامه کارت های تاریخی در کانال تلگرام: @jangVsolh
+ نوشته شده در ۱۴۰۱/۰۳/۲۲ ساعت ۹:۳۳ ق.ظ توسط آزاد
|
هوا بس ناجوانمردانه سرد است... آی...