دو فکت از سیمان شرق در دهه 30

مقدار تولید سیمان کشور در سال 1338 برابر با 580هزار تن (1500 تن در روز) بود که به نظر می رسید برای نخستین بار پاسخگوی نیاز کشور شده ولی همچنان افزایش می ‏یافت (مجتهدی، 1346، 18).

قدرت اسمی کارخانه در سال 1339 به میزان 600 اسب بخار بود و در همین سال، سوخت گازوئیل به 15 میلیون لیتر در سال (40هزار لیتر در روز) رسید (اخباری، 1351، 28-27).

آقای نوری فقیه در خاطرات خود می گوید:

ما در آن زمان کک را جداگانه پودر میکردیم که به اندازه یک نخود میشد بعد آن را با سنگ آهک و سنگ مارن داخل آسیاب پودر میکردیم و وقتی وارد کوره میشد با کک مخلوط میشد مقدار کک هم در آن زمان دست کوره پر بود. هر زمان که حس میکرد مقدار سوخت کم شده است دور گیربکس را اضافه میکرد بعضی وقتها هم که مسیر کوره بسته می شد می رفتیم و با پتک و دیلم ضربه می زدیم تا مسیر باز شود (دانش و تلاش، ش24، 1393، 5).

برخی فعالیت های سیمان شرق در دهه 90

انتقال کارخانه به واحد مرکزی در نزدیکی مجتمع سیمان شرق به منظور تسهیل در دسترسی به مواد اولیه و استفاده بهینه از زمین کارخانه در شرکت فرآورده های سیمان شرق. (امیرحسینی و توکلی، 1393، 13).

مدیرعامل وقت سیمان شرق مهندس علی توکلی در مجمع عمومی سالیانه شرکت سیمان شرق که در 20/08/1393 در هتل سیمرغ تهران تشکیل شده بود گفت:

«امروز با افتخار اعلام می کنیم که این شرکت با سابقه 65 سال از زمان تاسیس اکنون تمام خطوط تولید آن بازسازی شده و امروز تمام خطوط آن با تکنولوژی روز کار می کند بطوری که قدیمترین خط تولید کارخانه شما تنها 17 سال از عمرش می گذرد» (امیرحسینی و توکلی، 1393، 13).

باتوجه به افزایش روزافزون بیکاری در استان، شرکت سیمان شرق با اجرای این طرح (انتقال کلینکر مشهد به خواف) توانست برای تعدادی از هموطنان به طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغال ایجاد کند و به نوعی در حل معضل بیکاری گام بردارد (دانش و تلاش، ش45، 1395، 1).

مرتضی شرافت

گزیده روایت او از زندگی‌اش چنین است:

در بهمن ماه ۱۳۵۸ در رشته مکانیک از دانشگاه امیرکبیر فارغ التحصیل شدم. در سال ۶۶-13۶۵ به‏عنوان شاگرد اول کنکور ورودی در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت صنایع در دانشگاه امیرکبیر پذیرفته شدم، اما به علت اشتغال موفق به دفاع از پایان‌نامه نشدم. همچنین در امتحان دکتری اعزام به خارج از کشور نیز پذیرفته شدم اما به علت عدم ارائه پایان‌نامه فوق لیسانس، موفق به ادامه تحصیل در مقطع دکتری نشدم. در زمینه کاری، کارم را از کارشناسی ساده شروع کرده و تا عضویت در سرپرستی ارتقا پیدا نمودم. مدت ۱۰ سال مسئولیت‏های مختلفی در سازمان پژوهش‏های علمی و صنعتی ایران داشتم. در آن زمان وزیر وقت، حکم اعضای شورای سرپرستی را صادر می نمود و طبیعتاً برای من هم حکم صادر شد. مدت ۳ سال نیز در سازمان بنادر و کشتی‏رانی مشغول به کار بودم که یک سال آن سمت مدیر کل طرح و برنامه و ۲ سال دیگر، معاون طرح و برنامه و عضو هیئت عامل بودم. آن زمان در سازمان بنادر و کشتیرانی ایران، معاونت پارلمانی وجود نداشت و از آنجائیکه مسئولیت تأمین اعتبارات طرح‏های عمرانی و تجهیزات فنّی با من بود، برای تأمین اعتبارات در جلسات علنی یا کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی نیز شرکت می‏کردم. اعتبارات تخصیص یافته به سازمان عمدتاً صرف نوسازی و تکمیل بنادر امام خمینی، شهید رجایی، انزلی، بوشهر و چابهار و تأمین جرثقیل چراغ دریایی یدک کش و ... می شد. به مدت ۴ ماه نیز مشاور برنامه‏ریزی استراتژیک و صادرات شرکت ایران پویا بودم اما در سال ۱۳۷۲ کارم را با صنعت سیمان و با شرکت فارس خوزستان شروع نمودم و به ترتیب مدیر کارخانه ماشین سازی البرز آبیک، مدیر کارخانه سیمان بهبهان، مدیر عامل شرکت سیمان سفید نی ریز، مدیر عامل شرکت سیمان قائن، قائم مقام مدیر عامل سیمان آبیک به مدت ۲ سال، مدیر عامل سیمان آبیک به مدت ۶ ماه بودم و از تاریخ 21/07/1385 هم مدیرعامل سیمان شرق هستم (تاریخ پایان همکاری: 10/11/1386).

به نظر این‌جانب هر فردی که میخواهد در سطوح مدیریتی کار کند باید به یک سبک مدیریتی اعتقاد داشته و در عمل سعی کند از آن روش و سبک استفاده نماید. پس از مطالعه مباحث مدیریتی به مدیریت جمعی و کار تیمی اعتقاد پیدا کردم. از نظر مدیریتی به سه اصل اساسی اعتقاد راسخ دارم این سه اصل عبارتند از: سلسله مراتب و سازمان کار، نظم و ایمنی. این سه اصل از اهمیّت بسیار بالایی برخوردارند (دانش و تلاش، ش3، 1386، 6-5).

سیمان شرق در دهه 70 و 80

دهه 70

تا پایان سال 1370، شرکت دارای بیش از 7000 سهامدار بود (روزنامه خراسان، 05/11/1370، 3).

در تیرماه سال 1376 مدیرکل صنایع کانی غیرفلزی وزارت صنایع، خبر از افزایش ظرفیت تولید سیمان شرق داد که بسیار امیدوارکننده بود (ایرنا، 07/04/1376).

طبق ادعای مهندس نصیری (یکی از رؤسای شرکت) در دهه 70 تنها واحد صنعتی در ایران که طرح توسعه داشت سیمان شرق بود (نصیری، 1392، 35).

دهه 80

در تاریخ 26/12/1383 سیمان از سبد حمایت خانوار خارج شد و این امر سبب شد که بخش خصوصی رغبت و تمایل پیدا کند که در این صنعت سرمایه گذاری نماید و از طرفی تولید سیمان که در سال 1384 ، 35 میلیون تن در سال بود با تصویب این طرح در سال 1384 تا 1390 به مرز 70 میلیون تن در سال رسید. قیمت گذاری بر اساس نیاز بازار و با هدف ماندگاری صنعت به صورت بهره ور در بخش خصوص صورت گرفت (صفارزاده، 1391، 15).

در سال 1384 ماهانه از محل تولید کارخانه سیمان شرق سهمیه ای 15هزار تنی به صورت مساوی میان شهرداری، قطار شهری و آستان قدس که پروژه های عمرانی عمده ای داشتند توزیع می شد (ایرنا، 07/03/1384).

در سال 1384 ظاهراً وضعیت سیمان ایران به قدری خوب بود که دولت به فکر احداث کارخانه سیمان در ونزوئلا افتاد (صنعت سیمان، ش4، 1384، 67). کارخانه سیمان شرق نیز سه شیفت کار می کرد و برای اینکه بازارهای جهانی را از دست ندهد 142هزار تن سیمان به خارج از کشور صادر کرد (ایرنا، 24/10/1384).

در برنامه چهارم توسعه ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ (تمدید تا ۱۳۸۹) بحث استحکام سازه‌ها به ویژه در مناطق‌ روستایی بر مصرف سیمان افزود. از سوی‌ دیگر‌ طولانی شدن پروژه‌های عمرانی کشور‌ باعث‌ شد میزان تولید کارخانه‌های موجود تکافوی سیمان مصرفی را نکند و اهمیت این امر بـه‌ حدی رسید کـه دولت مـجوز واردات سـیمان را برای وزارتخانه‌های‌ آموزش‌ و پرورش، مسکن و شهرسازی و وزارت‌ کشور‌ صادر کرد (فتحانی، 1387، 90).

سال 1387 مجید اسماعیل زاده مدیر مجتمع سیمان شرق گفت:

«هر نفر در استان سالانه 300 کیلوگرم سیمان مصرف می کند که این میزان 500 کیلوگرم کمتر از سرانه کشوری است... با اجرای پروژه هایی نظیر هتل سازی، نوسازی بافت های فرسوده شهری شاخص مصرف سیمان استان افزایش خواهد یافت» (ایرنا، 16/05/1387).

اسماعیل زاده در زمینه پروژه های بزرگ شهری مشهد چون قطار شهری و میدان شهدا نیز گفت: «برای تأمین سیمان مصرفی این پروژه ها مشکلی وجود ندارد با این حال توزیع سیمان متناسب با نیاز فعلی انجام می شود» (ایرنا، 16/05/1387).

در سال 1385 قـیمت‌ تحویل‌ درب کارخانه هر تن سیمان فله در ایران حدود 365000 ریال معادل 40 دلار بوده‌ که‌‌ ارزان‌ترین قـیمت در سـطح جـهانی محسوب می‌شد. طی 2 سال بعد قیمت سیمان‌ در‌ خاورمیانه‌ و بعضی کشورهای همسایه از 120 دلار نیز فراتر رفـت. سیمان ایران به دنبال رقابت بـا سـایر کشورهای‌ تولیدکننده‌ بود. در سال 1387 ایران سیزدهمین تولیدکننده سیمان در جهان با 42 کارخانه بود (فتحانی، 1387، 90-89)

در سال 1388 ایران هفتمین تولیدكننده بزرگ سیمان در جهان بود (ایسنا، 16/10/1388).

روغن های صنعتی غیراستاندارد و خسارت به ماشین آلات صنعتی

در سال (1378) مدیرکل بازرگانی کمپانی فوکس آلمان خانم جی کوبز به منظور بررسی ماشین آلات کارخانجات سیمان کشور به ایران سفر کرد و متوجه شد استفاده از روغن های صنعتی غیراستاندارد نه تنها صرفه جویی در هزینه ها نبوده بلکه باعث خسارات کلانی در ماشین آلات صنعتی کشور شده است. گروه های کارشناسی آلمانی و ایرانی میزان خسارات وارده بر کارخانه های سیمان کشور را بررسی کردند (روزنامه خراسان، 27/02/1378، 4).