کسی که از نهر یا کاریز استفاده می‌کرد موظف به پرداخت میزان معینی جنس یا پول به صاحب و مالک و احداث کننده آن بود که به آن حقابه می‌گفتند.‏(فاضلی پور، 1380، 147) مثلاً کاریز‌های قدیمی نیشابور توسط مالکان ایجاد می‌شده است‏(الفتی، 1374، 140) و ساکنان می‌توانستند عوارض سالیانه آن را به صورت پشم، لبنیات و کمی پول نقد پرداخت کنند.(گابریل، 1391، 206)

نوع مالکیت قنات ها متفاوت است. در برخی جاها یک قنات دارای یک صاحب است. وی آب مورد استفاده خود را برداشته و بقیه را به فروش می رساند. بعضی از قنوات دارای چند صاحب می باشد که با هم شریک هستند و برخی دیگر از قنات ها به صورت سهام گوناگون به فروش رسیده. قنات هایی نیز وجود دارد که وقف می باشد.[1]

[1] ‏محمد برشان، پیشینه قنات در ایران، همان، ص 21.